مالکیت توپ، از نمایش تا هدفمندی

در عرصه مستطیل سبز با این‌که مالکیت توپ یکی از ابزارهای موفقیت محسوب می‌شود اما آنچه در جریان بیست‌ویکمین دوره جام جهانی 2018 فوتبال در روسیه رقم خورد تا اینجای کار معادلات را تا حدودی بر هم زده است. ایران، مکزیک و ایسلند با این‌که در جریان بازی با رقبای خود یعنی مراکش، آلمان و آرژانتین از کمترین درصد مالکیت توپ برخوردار بودند اما در کمال تعجب بیشترین امتیاز را گرفتند تا این اتفاق به نوعی یکی از شگفتی‌های جام بیست‌یکم باشد. این‌که در فوتبال مدرن امروز نقش مالکیت توپ در رقم زدن برد و باخت یک تیم تا چه اندازه می‌تواند پررنگ و حیاتی باشد، سوالی است که کارشناسان مربوطه پاسخ‌های قابل تاملی به آن داده‌اند. بیژن ذوالفقارنسب، کارشناس فوتبال و مربی سابق تیم ملی در مواجهه با این سوال به نکته قابل تاملی اشاره می‌کند و به خراسان می‌گوید: «مالکیت توپ در فوتبال یک نمایش نیست بلکه یک برنامه هدفمند است. امکان دارد تیمی 80 درصد مالکیت توپ را در اختیار داشته باشد اما برای استفاده از آن‌ توپ‌ها طرح و برنامه‌ای در سر نداشته باشد و با این حساب و به احتمال بسیار زیاد به پیروزی نخواهد رسید. حال آن‌که ممکن است تیمی با 15 تا 25درصد مالکیت توپ، بر اساس برنامه به اهداف خود دسترسی پیدا کند.» او ادامه می‌دهد: «در ایران بسیاری از افرادی که فوتبال را به صورت علمی پیگیری نکرده و فقط به صورت تئوری یا از طریق فضای مجازی فوتبال را دنبال می‌کنند، برداشت‌های خاص خودشان را از میزان مالکیت توپ و موفقیت یک تیم دارند. وقتی از تلویزیون یا استادیوم شاهد موفقیت یک تیم در بالا نگه داشتن آمار درصد مالکیت توپ هستیم، لذت می‌بریم اما این موضوع به تنهایی یک تیم را به اهداف مدنظرش نمی‌رساند.» ذوالفقارنسب در واکنش به این‌که اگر ایران بخواهد در 2 بازی آتی خود مقابل اسپانیا و پرتغال عملکرد قابل قبولی داشته باشد نیازمند استفاده از چه تاکتیکی است هم می‌گوید: «به شخصه اهل پیش‌بینی نیستم و اعتقادی هم به آن ندارم. جذابیت فوتبال به ناشناخته بودن آن است. بله قبول داریم که 2 تیم اسپانیا و پرتغال طبق آمار و سابقه قوی‌تر از ایران و مراکش هستند. این در حالی است که هم آمارها و هم نظرات کارشناسان تیم مراکش را بسیار بهتر از ایران نشان می‌داد اما آنچه در زمین مسابقه اتفاق افتاد چیزی نبود جز برد ایران.» علی موسوی، دیگر کارشناس فوتبال اما نظر متفاوتی نسبت به ذوالفقارنسب دارد: «به شخصه معتقدم داشتن مالکیت توپ یعنی سوار بر بازی بودن و دیکته کردن قدرت یک تیم بر تاکتیک‌های حریف. حریفی که از مالکیت توپ کمتری برخوردار است، می‌داند توان برابری با رقیب را ندارد و تنها تاکتیکش رفتن در لاک دفاعی است که این مسئله هم در اکثر موارد باعث باختن قافیه می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «البته برخی اوقات آنقدر لاک دفاعی یک تیم منسجم و پرلایه است و البته شانس هم چاشنی آن می‌شود که ترکیب این 2 عامل موفقیت یک تیم در ضدحمله می‌شود. به عنوان مثال در بازی ایران مقابل مراکش، مالکیت توپ تیم ملی کشورمان کم بود و اگر ایران یک گل در نیمه اول دریافت می‌کرد، مجبور بود برای جبران نتیجه حمله کند. اما در مجموع معتقدم مالکیت توپ در فوتبال فاکتور بسیار مهمی است چراکه ایجاد موفقیت ناشی از تصاحب توپ است.» موسوی در پاسخ به این‌که آیا او برد ایران مقابل مراکش را ناشی از شانس می‌داند یا خیر هم می‌گوید: «بدون هیچ تعصبی باید بگویم برد ایران مقابل مراکش صددرصد شانسی بود. بضاعت فوتبال ما کم است. از طرفی ایران در مقایسه با دیگر تیم‌های حاضر در جام جهانی به لحاظ کیفیت فوتبال عقب است. بنابراین طبیعی است که تیم ملی فوتبال ایران در زمان رویارویی با تیم‌های قدرتمند دنیا از تاکتیک دفاعی استفاده کند. به این ترتیب می‌تواند هم آبروداری کند و هم از معدود شانس‌هایی که در ضدحمله- چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم- نصیبش می‌شود، استفاده کرده و در برخی اوقات موفق می‌شود نتیجه را هم به سود خود تمام کند. درست مثل اتفاقی که در بازی مقابل مراکش افتاد.»